Η γέννηση ενός μουσείου

Η ιστορία του Μουσείου Τυπογραφίας είναι άρρηκτα δεμένη με την πορεία της εφημερίδας “Χανιώτικα νέα”.

Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’60 ο ιδρυτής τους Γιάννης Γαρεδάκης, απέκτησε την πρώτη επαφή με την δημοσιογραφία εργαζόμενος στην ιστορική εφημερίδα των Χανίων “Παρατηρητής” αλλά και στο αθηναϊκό “Βήμα”, ενώ παράλληλα επί 20 χρόνια ήταν στη δημοσιογραφική ομάδα που κάλυπτε τις εφημερίδες του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη στην Κρήτη. Το 1967, σε χρόνους δύσκολους για εφημερίδες, κυκλοφόρησαν τα “Χανιώτικα νέα”.

Όπως έχει αναφέρει ο ίδιος “Στο χώρο του επαρχιακού Τύπου βρέθηκα νεαρός, στην ιστορική εφημερίδα «Παρατηρητής» του αείμνηστου πολιτικού Πολυχρόνη Πολυχρονίδη. Θα έλεγα εξ ανάγκης. Δεν το μετάνοιωσα. Μάλιστα, μπορώ να πω ότι φάνηκα και τυχερός.

Έτσι, ξαφνικά βρέθηκα σ’ ένα υπόγειο, στριμωγμένος σε μια γωνιά, να απομαγνητοφωνώ ειδήσεις -τότε βλέπετε δεν υπήρχαν πρακτορεία, διαδίκτυο κ.λπ.-, να κάνω διορθώσεις. Κι απέναντί μου, μπροστά στους τυπογραφικούς πάγκους, στις «κάσες» -όπως τις αποκαλούσαμε- με τα γράμματα, οι τυπογράφοι, γράμμα-γράμμα να γραφούν, να συνθέτουν τα κείμενα. Όρθιοι επί ώρες, σχεδόν αμίλητοι, λες και βρίσκονταν σε κάποια ιεροτελεστία, γέμιζαν τα συνθετήρια με προτάσεις, τους σελιδοθέτες με ολοκληρωμένα κείμενα και στη συνέχεια με τις σελίδες της εφημερίδας.

Κούραση και υπερηφάνεια στο τέλος της δουλειάς. Τελευταίο σκούπισμα – χάϊδεμα το έβλεπα εγώ- της τυπογραφικής πλάκας, της δουλειάς τους, πριν το πιεστήριο μπει μπροστά.

Κι όλοι να περιμένουν το πρώτο, το δεύτερο, το τρίτο φύλλο. Να πάρουν εφημερίδα τρεις, τέσσερις η ώρα το πρωί και μετά να πάνε για ύπνο. Κούραση αλλά η ικανοποίηση φανερή.

Ίδιες εικόνες για μερικά χρόνια κι όταν προχώρησα στην έκδοση των «Χανιώτικων νέων» με τη βοήθεια μερικών φίλων.

Τυπογράφοι και λινοτύπες μαζί σε ανήλιαγα υπόγεια και αποθήκες, έδιναν τον αγώνα για κάθε μορφή έκδοσης.

Με αγάπη και σεβασμό απέναντι στα άψυχα αντικείμενα της δουλειάς τους…

Αυτά τα τυπογραφικά αντικείμενα, τα τυπογραφικά μηχανήματα, οι τυπογράφοι, οι χειριστές τους, δεν έπρεπε να ξεχαστούν.

Να διατηρηθούν αντικείμενα και μηχανήματα, να τιμηθεί η μνήμη των τυπογράφων – χειριστών, ήταν μια πρώτη σκέψη.

Η ιδέα της δημιουργίας ενός Μουσείου Τυπογραφίας άρχισε να στριφογυρίζει από τότε, πριν τρεις δεκαετίες, περίπου, στο μυαλό μου”.

“Με την πάροδο των χρόνων τα οικονομικά της εφημερίδας χάρη στο αναγνωστικό της κοινό και στους διαφημιζόμενους πελάτες βρέθηκαν σε καλύτερη μοίρα. Και η περιπλάνηση, η αναζήτηση στο θαυμαστό κόσμο της τυπογραφίας, των ανθρώπων της για τη δημιουργία του Μουσείου αρχίζει.

Μια αναζήτηση, βέβαια, που δεν θα είχε αποτέλεσμα, αν σ’ αυτό το όνειρο και την πορεία δεν γινόταν κοινωνός ο από παλιά φίλος και συνεργάτης Μιχάλης Γρηγοράκης».

Σταδιακά άρχισε η προσπάθεια για τη συγκέντρωση τυπογραφικών πιεστηρίων και άλλων αντικειμένων που σχετίζονται με την τέχνη της τυπογραφίας, διαδικασία που οδήγησε στη γέννηση του Μουσείου Τυπογραφίας της εφημερίδας “Χανιώτικα νέα”, το οποίο εγκαινιάστηκε τον Μαΐο του 2005.

Για την υλοποίηση του μουσείου και την μετέπειτα εξέλιξή του εργάστηκαν οι: Μιχάλης Γρηγοράκης, επί χρόνια υπεύθυνος του αρχείου της εφημερίδας “Χανιώτικα νέα”, Κούλα Καμπάνη, αρχιτέκτονας, Cornelius Schenk, τυπογράφος από την Ολλανδία, Αντώνης Παπαντωνόπουλος τυπογράφος – γραφίστας, Γιώργος Μαρουλοσηφάκης παλιός τυπογράφος – δημοσιογράφος, Νίκος Κοσμαδάκης και Ελένη Σταυρίδη, γραφίστες, Μυρτώ Κοντομιτάκη, μουσειολόγος, Μανώλης Γαρεδάκης, εκδότης της εφημερίδας “Χανιώτικα νέα” και Έλια Κουμή, τέως διευθύντρια του μουσείου.

Το 2012 η γνωριμία με τον τυπογράφο Αντώνη Παπαντωνόπουλο και η απόκτηση των δύο αξιόλογων εκθέσεών του για την Ιστορία της Γραφής και την Πορεία της Τυπογραφίας και των Γραφικών Τεχνών οδήγησε στην προσθήκη μίας νέας πτέρυγας, με την οποία το Μουσείο Τυπογραφίας διπλασιάστηκε σε μέγεθος και εμπλουτίστηκε με νέα εκθέματα.

Σημαντικός και συνεχής είναι ο ρόλος των δωρητών του Μουσείου Τυπογραφίας με την προσφορά μηχανημάτων, αντικειμένων, εκδόσεων, τεχνογνωσίας και υπηρεσιών.

Δωρητές (αλφαβητικά):

  • ΓΕΝ/Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού, ΠΝ
  • Γιαννόγλου Γεώργιος
  • Γύπαρης Κωνσταντίνος
  • Δαμίγος Φίλιππος
  • Διαμαντούρου Ηρώ
  • Doleschel Uwe
  • Christine Ellams
  • Γεώργιος Εκκεκάκης
  • Ευθυμιόπουλος Νικόλαος
  • Ιερωνυμίδης Αλέξανδρος
  • Καΐκας Γιώργος
  • Σταύρος & Χριστίνη Καλαϊτζόγλου
  • Ηλέκτρα Καμπουράκη – Πατεράκη
  • Δημήτρης Καντηλιεράκης
  • Γιώργος & Μάριος Κοσμαδάκης
  • Κοσμίδης Περικλής
  • Κουβατζής Κωνσταντίνος
  • Κούλης Πέτρος
  • Κούτση Κανέλλα
  • Φανή Κουτσουράκου – Χαλκιοπούλου
  • Κωνσταντινίδου Μαρίνα
  • Κωνσταντινόπουλος Σωκράτης
  • Λαζαρίδου Κατερίνα
  • Λακιώτης Σπύρος 
  • Οικ. Παναγιώτη Λεωνιδόπουλου
  • Λιλικάκης Νεκτάριος
  • Γιώργος Μαθιουδάκης
  • Εύα Μακρυγιάννη
  • Γρηγορία Μαλεφάκη – Αποστολάκη
  • Μανουσάκης Φάνης
  • Μανωλικάκης Λεωνίδας
  • Μαραθάκη Ελένη
  • Μαραγκός Βασίλειος
  • Μαρουλάκης Χαράλαμπος
  • Μαστοράκη Ρενάτα
  • Νώντας Μεταξάς
  • Βασίλης Καλαϊτζής Μουντάκης
  • Μπαλταγιάν Παύλος
  • Μπονάνος Παναγιώτης
  • Oικογένεια Ναναδάκη
  • Ναύσταθμος Κρήτης
  • Νικόλτσιος Βασίλειος
  • Ξανθουδάκη Αγγελική
  • Μαρία Ορφανουδάκη
  • Παιδαράκης Ανδρέας
  • Παππά Αγνή
  • Πατσίκας Μιχάλης
  • Οικογένεια Νικολάου Περάκη
  • Περιβόλα Ευθυμία
  • Πετράκης Γεώργιος
  • Πετσίνης Πέτρος
  • Γραφικές Τέχνες Μ. Πεχλιβανίδης και Σία
  • Πολυχρονάκης Μιχάλης
  • Πύρρος Β. Πύρρος
  • Schenk Cornelius
  • Στεφανάκις Γιάννης
  • Ρήγας Στυλιανός
  • Βασίλης και Μαρίνος Σουβαλιώτης
  • Αθανάσιος Σύρος
  • Τερζόπουλος Χρήστος
  • Τζομπανάκη Χριστίνα
  • Τζωρτζάκης Κώστας
  • Τριχόπουλος Γιώργος
  • Πιζάντ Τσαμπασιάν
  • Φάρος Τυφλών Ελλάδος
  • Φραγκούλη Αργινή
  • Φώσκολος Πέτρος
  • Χατζηδημητρίου Αλέξανδρος
  • Οικογένεια Κων/νου Χήρα
  • Χουλιόπουλος Τάκης
  • Χουτζούμης Πέτρος